မိုက္ကယ္အဲရစ္ အသက္ ၂၆ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အသက္ ၂၅ Photograph: Private
Aris Family
သမိုင္းပညာရွင္ မိုက္ကယ္ က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အား ခ်စ္ေရး ဆိုခဲ့စဥ္က
ေအာင္ဆန္းစုႀကည္ကုိ သိလားဆုိ သိတယ္ေပါ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း သမီးေလ၊ႏုိဗယ္ဆုရခဲ့တဲ့ သူေပါ့၊ ၿပည္သူေတြကုိခ်စ္တဲ့သူေပါ့အစရွိ
အားလုံးသိေစခ်င္လုိ႕ဗဟုသုတအေနနဲ
ဘဝ မွတ္တမ္း
- ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။
- ၁၉၆၀ တြင္ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚခင္ၾကည္ သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး အျဖစ္ ခန္႕ထားခံရကာ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း မိခင္ႏွင့္
အတူလိုက္ပါကာ ၁၉၆၄ တြင္ နယူးေဒလီ႐ွိ ေလဒီ သွ်ရီရမ္ေကာလိပ္တြင္
ပညာဆည္းပူးခဲ့သည္။ - ၁၉၆၄-၁၉၆၇ ခုႏွစ္တြင္ ေအာက္စဖို႕ဒ္ တကၠသိုလ္ စိန္႔ဟူးခ်္ေကာလိပ္တြင္ ဒႆနိကေဗဒ၊ ႏိုင္ငံေရးပညာႏွင့္ စီပြားေရးပညာ အထူးျပဳတို႔ျဖင့္ ေလ့လာသင္ၾကားခဲ့သည္၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္
Honorary Fellow အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံရသည္။
- ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ဘူတန္ယဥ္ေက်းမႈေလ့လာေရး စေကာလာ ေဒါက္တာ မိုက္ကယ္ အဲရစ္ ႏွင့္ ထိမ္းျမား လက္ထပ္ခဲ့သည္။
- ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ မိခင္ ေဒၚခင္ၾကည္ နာမက်န္းျဖစ္သျဖင့္ ျပဳစုေစာင့္ေ႐ွာက္ရန္ ျမန္မာျပည္သို႔ျပန္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္ေနာက္ပိုင္း၊ ႏိုင္ငံေရးတြင္ စတင္ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့သည္။
- ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္တြင္ ေရႊတိဂံုဘုရားရင္ျပင္တြင္၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျဖစ္လာေစရန္ လူသန္းႏွင့္ခ်ီ၍ ေဟာေျပာမႈမ်ား
လုပ္ခဲ့သည္။ - ၁၉၉၀ တြင္ စစ္အစိုးရမွ အေထြေထြ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ က်င္းပခဲ့ခ်ိန္တြင္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ အျပတ္အသက္ အႏိုင္ရခဲ့သည္။ အႏိုင္ရ႐ွိခဲ႕ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏
ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္
တာဝန္ယူရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အမွန္ကို အသိအမွတ္မျပဳပဲ
စစ္အစိုးရမွ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရန္ ျငင္းဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္
ႏိုင္ငံတကာမွ စိတ္ပ်က္ခဲ့ရသည္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သူ၏ ေနအိမ္ျဖစ္သည့္
ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားခဲ့သည္။
အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားခ်ိန္ကာလျဖစ္သည့္ ၁၉၉၀ခုႏွစ္တြင္ ဆာခါေရာ့ဗ္ဆု
ဆု ရရွိခဲ့ျပီး၊ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ ႏိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ရရွိခဲ့သည္။
ႏိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို သူမ၏ သားႏွစ္ဦး ျဖစ္သည့္ အလက္ဇႏၵား (ခ)
ျမင့္ဆန္းေအာင္ ႏွင့္ ကင္မ္ (ခ) ထိန္လင္း တို႔က သူ၏ ကိုယ္စား ရယူခဲ့ၾကသည္။
သူ၏ ႏိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိသည့္ ဆုေၾကးျဖစ္သည့္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁.၃
သန္းကို ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ က်န္းမာေရး ႏွင့္ ပညာေရး
မတည္ေငြအျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့သည္။ - ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္ခြင့္ေပးလိုက္ေသာ္လည္
း၊ သူမ၏ မိသားစုရွိသည့္ အဂၤလန္ သို႔
ျပန္သြားခဲ့ပါက ျမန္မာျပည္သုိ႕ ျပန္ဝင္ခြင့္မရမည္မွာ
ေသခ်ာဖြယ္ရွိေၾကာင္းလည္း အသိေပးခဲ့သည္။ - ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ သူ၏ ခင္ပြန္းျဖစ္သည့္ ေဒါက္တာ မိုက္ကယ္ အဲရစ္(ျဗိတိသွ်လူမ်ိဳး) သည္ ဆီးၾကိတ္ကင္ဆာအား ကုသေနခ်ိန္တြင္၊ ျမန္မာျပည္သုိ႔ ဝင္ေရာက္ခြင့္
ေတာင္းဆိုေသာအခါ စစ္အစိုးရမွ ျပည္ဝင္ခြင့္ ဗီဇာ ကို ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ဆက္လက္ေနထိုင္ျပီး၊ သူ၏
ခင္ပြန္းႏွင့္လည္း ထပ္မံ ေတြ႕ဆံုခြင့္ မရဘဲ၊ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ မိုက္ကယ္
အဲရစ္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ အဂၤလန္ တြင္ ေနထိုင္ေနၾကသည့္ သူ၏ ကေလးမ်ားႏွင့္လည္း
ေဝးကြာခဲ့ရသည္။ - စစ္အစိုးရသည္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပါတီ ေထာက္ခံသူမ်ား ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ လာေရာက္ေတြ႕ဆံုသူမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုမႈ မျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ကန္႔ကြက္ပယ္ဖ်က္ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
- ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ သတင္းေထာက္ Maurizio Giuliano သည္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ဓာတ္ပံုရိုက္ျပီးခ်ိန္တြင္၊ အခြန္အေကာက္ဌာနမႈမ်ား၏ စစ္ေဆးျခင္းကို ခံရျပီး၊
သူ၏ မွတ္တမ္းတင္ ဗီဒီယို အေခြမ်ား၊ အသံတိပ္ေခြမ်ား ႏွင့္ မွတ္သားထားသည့္
စာတမ္းမ်ားအား သိမ္းဆည္းျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ - ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ဆက္တင္ဘာလတြင္ စစ္အစိုးရမွ သူ႕အား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ျပန္လည္ ခ်ထားခဲ့သည္။
- ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေမလ ၆ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ၏ လွ်ိဳ႕ဝွက္ ယံုၾကည္မႈ ညွိႏိႈင္းျခင္းမ်ား အရ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရမွ သူမအား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ လြတ္လပ္စြာ
သြားလာႏိုင္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္းမွာ “ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္ဦး ႏွင့္ တစ္ဦး
ယံုၾကည္ႏိုင္လို႔ပါ” ဟု အစိုးရ ေျပာခြင့္ဆုိခြင့္ရွိသူမွ ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွ “ ႏိုင္ငံအတြက္ အ႐ုဏ္ဦး အသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာျပီ” ဟု
ဆိုခဲ့သည္။ - ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္တြင္၊ စစ္အစိုးရ၏ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ အဖြဲ႕မ်ားက ဒီပဲယင္း သို႔ ေမာင္းႏွင္လာၾကသည့္ သူမ၏ ယာဥ္တန္းကို အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္၊ သူမ၏ အေထာက္အခံ အဖြဲ႕သားမ်ား
အေသအေပ်ာက္မ်ား ရွိျပီး၊ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာ ရသူမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သူစီးနင္းလာသည့္ ကား၏ ကားေမာင္းသူ ကိုေက်ာ္စိုးလင္း
အကူအညီျဖင့္ ထိုျဖစ္စဥ္ေနရာမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ ေရဦး သို႔ အေရာက္တြင္
အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ သူမကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရွိ အင္းစိန္ေထာင္တြင္
ထိမ္းသိမ္းထားခဲ့သည္။ - ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဆက္တင္ဘာလ တြင္ သားအိမ္ထုတ္ခြဲျခင္း ခြဲစိတ္မႈကို အာရွေတာ္ဝင္ေဆးရံု၌ ျပဳလုပ္ျပီးေနာက္၊ စစ္အစိုးရမွ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရွိ သူ၏ ေနအိမ္တြင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ျပန္လည္
ခ်ထားျခင္း ခံရသည္။ - ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ မတ္လ တြင္ ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ရာဇာလီအီစ္ေမးလ္ ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရခဲ့သည္။ ေနာက္ႏွစ္တြင္ အီစ္ေမးလ္ သည္ ရာထူးမွ
ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ျခင္းမွာ သူ၏ ျမန္မာျပည္အတြင္းသို႔ ျပန္လည္ဝင္ခြင့္ေပးရန္
ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ခံခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ - ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ မွ အေၾကာင္းမဲ့ထိမ္းသိန္းျခင္းဆို
င္ရာ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕မွ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ (
၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အမွတ္ ၉ ) ထုတ္ျပန္ရာတြင္၊ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ လူ႕အခြင့္အေရး
ပဋိညာဏ္စာခ်ဳပ္ ႏွင့္ ဆန္႔က်င္လ်က္ရွိျပီး၊ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားမွ သူ႕အား
လြတ္လပ္ခြင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စစ္အစိုးရသည္
ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို မသိက်ိဳးကၽြန္ျပဳခဲ့သည္။ - ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ စစ္အစိုးရမွ ေအာင္းဆန္းစုၾကည္အား ထပ္မံ၍ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ တစ္ႏွစ္တိုးလိုက္သည္ကို အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ
အတည္ျပဳေျပာၾကားသည္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား ႏွင့္ ကုလသမဂၢမွ ဤလုပ္ရပ္မ်ားကို
လက္ခံ ႏိုင္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္း ျပသခဲ့ၾကသည္။ - ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ ႏိုင္ငံေရးဌာနမွ လက္ေထာက္ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ အီဘရာဟင္ ဂမ္ဘာရီ သည္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္
ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ ထိုေတြ႕ဆံုမႈသည္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွစ၍ ျပည္ပႏိုင္ငံမွ
အထူးကုိယ္စားလွယ္မ်ား ႏွင့္ ပထမအၾကိမ္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရျခင္းျဖစ္သည္။
ေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အက်ယ္ခ်ဳပ္သက္တမ္းမွာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္တြင္
ကုန္ဆံုးမည္ျဖစ္သည္၊ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ကိုဖီအာနန္ မွ
သန္းေရႊ ဆီသို႔ တိုက္ရိုက္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရမွ အက်ယ္ခ်ဳပ္
သက္တမ္း တစ္ႏွစ္ ထပ္တိုးခဲ့သည္။ ဆုၾကည္ သည္ ၁၉၇၅ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံကာကြယ္ေရး
ဥပေဒ (ပုဒ္မ ၁၀ / ခ) ျဖင့္ အက်ဥ္းက် ခံေနရျပီး၊ ထိုဥပေဒသည္ စစ္အစိုးရမွ
လူတစ္ေယာက္ကို ၅ ႏွစ္တိုင္ေအာင္ ခံုရံုးမတင္ဘဲ အက်ဥ္းခ်ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ - ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါျဖင့္ ေဆးရံုးတင္ထားရေၾကာင္း အေဝးေရာက္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ၏
ကုလသမဂၢကိုယ္စားလွယ္မွ သတင္းေပးပို႔ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရဲမႈးခ်ဳပ္
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ရီမွ မဟုတ္မွန္ေၾကာင္း ျငင္းဆိုခဲ့သည္။ - ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ လက္ေထာက္အေထြေထြအတြင္းေရးမႈခ်ဳ
ပ္ ဂမ္ဘာရီသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူ႕အခြင့္အေရးပိုမို
က်ယ္ျပန္႔စြာလိုက္နာေစရန္ ေလးရက္ၾကာသြားေရာက္ခဲ့ရာတြင္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ ဂမ္ဘာရီ ေျပာဆိုခ်က္အရ
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ သူမ၏
ဆရာဝန္ႏွင့္ ပံုမွန္ေတြ႕ဆံုလိုေၾကာင္း ဆႏၵရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားသိ
ု႔ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လႊတ္ေပးရန္
ေတာင္းဆိုခဲ့ျပီး၊ စစ္အစိုးရသည္ ေထာင္သား ၂၈၃၁ေယာကို လႊတ္ေပးခဲ့ရာတြင္၊
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၄၀ ပါဝင္သည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သူ၏ ႏိုဘယ္လ္ဆုေက်းမ်ားကို အခြန္ေပးေဆာင္ျခင္းမရွိဘဲ ျပည္ပတြင္ အသံုးျပဳခဲ့သည္ဟု၍ အစိုးရပိုင္
ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမွ စြတ္စြဲလိုက္သည္။ ထိုစြတ္စြဲမႈသည္
အေမရီးကားႏိုင္ငံမွ ေထာက္ပံ့က်င္းပေနသည့္
ကမၻာ့ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္
ႏိုင္ငံတကာလံုျခံဳေရးကို အႏၱရာယ္ေပးႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနသည္ ဟု
ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ျပီးခ်ိန္တြင္ျဖစ္သည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ စုၾကည္၏ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္သက္တမ္းကို ၅ႏွစ္ဆက္တိုက္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ႏိုင္ရန္ ထပ္မံ၍ သက္တမ္း တစ္္ႏွစ္တိုးခဲ့သည္။
- ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဆက္တင္ဘာလ ၃၀ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ား မတည္ျငိမ္မႈမ်ားေၾကာင့္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏
ေနအိမ္အနီးတြင္ ကုလသမဂၢ၏ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးပို႔ႏိုင္သူႏွင့္
တစ္နာရီၾကာ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဂန္ဘာရီသည္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ သန္းေရႊအပါအဝင္၊ ဗိုလ္မႈးၾကီးမ်ား ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ျပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ထပ္မံ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံပိုင္ ရုပ္ျမင္သံၾကားဌာနမွ ေဒၚစုသည္ ဂန္ဘာရီႏွင့္ ႏွစ္ၾကိမ္တိုင္
ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္ ဟုေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သူမအား ထပ္မံ အက်ဥ္းခ်ခံလိုက္ရသည့္
အခ်ိန္မွစ၍ ၄ႏွစ္အေတာအတြင္းတြင္ ပထမဦးဆံုးေသာ ႏိုင္ငံပိုင္
ရုပ္သံဌာနမ်ားတြင္ ေတြ႕ျမင္ရျခင္းျဖစ္သည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္၊ ေဒၚစုသည္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ေနရေသာ ကာလသည္ ၁၂ ႏွစ္ျပည္ျပီျဖစ္ျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာမွ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားၾကေသာ
အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္ အျခားေသာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား
လႊတ္ေျမာက္ေပးရန္ ျမိဳ႕ၾကိး ၁၂ခုတြင္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ေဒၚစု ႏွင့္ စကားေျပာဆိုႏိုင္ရန္ ၾကားခံဆက္သြယ္ေရး ပုဂၢိလ္အျဖစ္ ဝန္ၾကီးေအာင္ၾကည္ ကိုခန္႔ခဲ့ျပီး၊ သူသည္
စစ္အစိုးရ၏ အာဏာအုပ္စိုးထားသည့္ လူၾကီးပိုင္းမ်ားထဲမွျဖစ္ျပီး၊ စစ္အစိုးရ၏
ရာထူးနံပါတ္စဥ္တြင္ အမည္လွ်ာခံထားရသူလည္းျဖစ္သည္။ - ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ေဒၚစုၾကည္သည္ ၃ႏွစ္ အတြင္း ပထမဦးဆံုး သူ၏ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာ
င္ပိုင္းမ်ား ႏွင့္ အစိုးရ ဝန္ၾကီးမ်ားအၾကား ေတြ႕ဆံုခြင့္ရရွိခဲ့သည္။
ကုလသမဂၢအထူးအၾကံေပးပုဂၢိဳလ္ အီဘရာဟင္ ဂမ္ဘာရီ ဒုတိယအၾကိမ္ ခရီးအဆံုးေနာက္၊
နာရီပိုင္းအၾကာတြင္ အာဏာပိုင္အစိုးရတို႔သည္ တီဗီ ႏွင့္ ေရဒီယုိမ်ားတြင္
ထိုေတြ႕ဆံုခဲ့မႈကို တရားဝင္ ထုတ္ေဖာ္ေၾကျငာခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွလည္း
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရရန္ ဖိတ္ၾကားမႈမ်ားသည္ မွန္ကန္သည္ဟု
ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုသည္။ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္
၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ မဲအႏိုင္ရရွိခဲ့ေသာလည္း၊ ယေန႔တိုင္ ႏိုင္ငံကို
အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ စစ္အစိုးရမွ ခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။ - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ၊ စစ္အစိုးသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ သက္တမ္း ၁ ႏွစ္ ထပ္မံတိုးခဲ့သည္။
- ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွစ၍ ဂန္ဘာရီသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၆ရက္ၾကာခရီးသြားေရာက္ခဲ့သည္။ သူသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ႏိုင္ငံေရးအစုအဖဲြ႕အားလံုး ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုႏိုင္ရန္
ၾကိဳးပမ္းမည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးၾကီး သန္းေရႊ ႏွင့္
ေတြ႕ဆံုခြင့္မရရွိခဲ့သလို၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္လည္း ေတြ႕ဆံုႏိုင္ျခင္း
မရွိခဲ့ေပ။
- (အက်ဥ္းက်) ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရွိ ေနအိမ္တြင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ခံခဲ့ရသည္။ အေရးေပၚဥပေဒ သည္ လူတစ္ေယာက္အား ၃ ႏွစ္တိုင္ေအာင္ ခံုရံုးမတင္ပဲ ထိန္းသိမ္းခြင့္ ရွိသည့္ ဥပေဒျဖစ္သည္။
- (လြတ္ေျမာက္) ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာသည္။
- (အက်ဥ္းက်) ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ဆက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ထပ္မံ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်မွတ္ခံရျပန္သည္။
- (လြတ္ေျမာက္) ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ေမလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ၁၉ လတိုင္ေအာင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ထိမ္းသိမ္းခဲ့ၿပီးမွ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာသည္။
- (အက်ဥ္းက်) ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ဒီပဲယင္း လုပ္ၾကံ သက္ျဖတ္မႈတြင္ သူ႕အား ၃ လတိုင္ေအာင္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ ဖမ္းဆီးထားခဲ့ျပီး၊ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ျပန္ခ်ခဲ့သည္။
- (အက်ဥ္းက်) ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ထပ္မံ၍ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ တစ္ႏွစ္ တိုးခံခဲ့ရသည္။
- ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၄ ရက္ေန႔သည္ သူ၏ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ သက္တမ္းသည္ ၁၂ ျပည့္ျဖစ္ျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာရွိ ျမိဳ႕ၾကီး ၁၂ ခုတြင္ ဘားမားကမ္ပိန္းယူေက (Burma Campain UK)
မွ ဦးစီး၍ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပပြဲမ်ား က်င္းပခဲ့သည္။ - ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ စစ္အစိုးသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ သက္တမ္း ၁ ႏွစ္ ထပ္မံတိုးခဲ့သည္။
ရရွိခဲ့ေသာ ဆုမ်ား
- သိုးေရာ္ဖ္ ရဖ္တို အထိမ္းအမွတ္ ဆု (၁၉၉၀)
- ဆာခါေရာ့ဗ္ဆု (၁၉၉၁)
- ႏိုဘယ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆု (၁၉၉၁)
- ဂ်၀ါဟာလာေန႐ူးဆု (၁၉၉၃)
- အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လစ္ဘရယ္ လြတ္လပ္ခြင့္ ဆု (၁၉၉၅)
- ဒဘၻလင္ ျမိဳ႕ေတာ္ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ဆု ၊ အိုင္ယာလန္ ႏိုင္ငံ (၁၉၉၉)
- လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ သမၼတ ဆု (၂၀၀၀)
- အိုလြတ္ဖ္ ပါလ္မယ္ ဆု Olof Palme Prize
- ၾသစေတးလ်ား ႏိုင္ငံမွ အပ္ႏွင္းသည့္၊ ၾသစေတးလ်ား ႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံအက်ိဳးအတြက္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ခ်ီးျမွင့္သည့္ အျမင့္ဆံုး ဆုျဖစ္သည္။ ထိုဆုကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၄ ရက္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၄င္း ဆု အပ္ႏွင္းရျခင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဒီမိုကေရစီ
ႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္ရန္ အစြမ္းကုန္ က်ိဳးစားမႈမ်ား၊ ပီျပင္စြာ
အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေသာ စြမ္းအားမ်ား ႏွင့္ သူမ၏ သတၱိရွိေသာ လက္ရံုးရည္ ၊
ႏွလံုးရည္မ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းအားျဖင့္ အပ္ႏွင္းျခင္းျဖစ္သည္။ - ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံ ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ (UNESCO) အဖြဲ႕အစည္း မွ သူ၏ လမ္းညႊန္ျပသည့္ သည္းခံျခင္း ႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ မဒန္ဂ်ိတ္
ဆင့္ဂ်္ ဆု (Madanjeet Singh Prize) ကို ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။ (၂၀၀၂) - Memorial University of Newfoundland တကၠသိုလ္မွ ဥပေဒ ေဒါက္တာ ဘြဲ႕ ကို အပ္ႏွင္းခဲ့သည္။ (၂၀၀၂)
- ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ အျမင့္မားဆံုးဆု တစ္ခုျဖစ္သည့္ ဂြမ္ဂ်ဴး လူ႔အခြင့္အေရးဆု (Gwangju Prize for Human Rights) (၂ဝဝ၄)
- ကေနဒါ ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသားေကာင္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳဆု (၂၀၀၇)
- အသိအမွတ္ျပဳ သမၼတ အျဖစ္၊ လန္ဒန္ စီးပြားေရး ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံေက်ာင္းသားမ်ား ယူနီယံ (LSESU) မွ ခ်ီးျမွင့္သည့္ ဆု၊
- Colgate University မွ စာေပေဒါက္တာ (honoris causa) ဆု (၂၀၀၈)
- အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ၏ ကြန္ဂရက္ ေရႊတံဆိပ္ဆု (၂၀၀၈)
No comments:
Post a Comment